ਦਸਮ ਗਰੰਥ । दसम ग्रंथ । |
 |
 |
 |
 |
 |
ਦਸਮ ਗਰੰਥ । दसम ग्रंथ । |
|
|
|
|
|
Page 1361 ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥ भुजंग प्रयात छंद ॥ ਕਹਾ ਲੌ ਬਖਾਨੌ? ਮਹਾ ਲੋਹ ਮਚਿਯੋ ॥ कहा लौ बखानौ? महा लोह मचियो ॥ ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਤੇ, ਬੀਰ ਏਕੈ ਨ ਬਚਿਯੋ ॥ दुहूं ओर ते, बीर एकै न बचियो ॥ ਤਬੈ ਆਨਿ ਜੂਟੇ, ਦੋਊ ਛਤ੍ਰਧਾਰੀ ॥ तबै आनि जूटे, दोऊ छत्रधारी ॥ ਪਰਾ ਲੋਹ ਗਾੜੋ, ਕੰਪੀ ਭੂਮਿ ਸਾਰੀ ॥੨੪॥ परा लोह गाड़ो, क्मपी भूमि सारी ॥२४॥ ਜੁਟੇ ਰਾਵ ਦੋਊ, ਉਠੀ ਧੂਰਿ ਐਸੀ ॥ जुटे राव दोऊ, उठी धूरि ऐसी ॥ ਪ੍ਰਲੈ ਕਾਲ ਕੀ, ਅਗਨਿ ਕੀ ਧੂਮ੍ਰ ਜੈਸੀ ॥ प्रलै काल की, अगनि की धूम्र जैसी ॥ ਨ ਹਾਥੈ ਪਸਾਰਾ, ਤਹਾ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਆਵੈ ॥ न हाथै पसारा, तहा द्रिसटि आवै ॥ ਕਛੂ ਭੂਮਿ ਆਕਾਸ, ਹੇਰੋ ਨ ਜਾਵੈ ॥੨੫॥ कछू भूमि आकास, हेरो न जावै ॥२५॥ ਅੜਿਲ ॥ अड़िल ॥ ਤੀਸ ਸਹਸ ਛੂਹਨਿ ਦਲ; ਜਬ ਜੂਝਤ ਭਯੋ ॥ तीस सहस छूहनि दल; जब जूझत भयो ॥ ਦੁਹੂੰ ਨ੍ਰਿਪਨ ਕੇ ਕੋਪ; ਅਧਿਕ ਤਬ ਹੀ ਭਯੋ ॥ दुहूं न्रिपन के कोप; अधिक तब ही भयो ॥ ਪੀਸਿ ਪੀਸਿ ਰਦਨਛਦ; ਬਿਸਿਖ ਪ੍ਰਹਾਰਹੀ ॥ पीसि पीसि रदनछद; बिसिख प्रहारही ॥ ਹੋ ਜੋ ਜੀਯ ਭੀਤਰ ਕੋਪ; ਸੁ ਪ੍ਰਗਟ ਦਿਖਾਰਹੀ ॥੨੬॥ हो जो जीय भीतर कोप; सु प्रगट दिखारही ॥२६॥ ਚੌਪਈ ॥ चौपई ॥ ਬੀਸ ਬਰਸ ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਰਨ ਕਰਾ ॥ बीस बरस निसु दिन रन करा ॥ ਦੁਹੂੰ ਨ੍ਰਿਪਨ ਤੇ ਏਕ ਨ ਟਰਾ ॥ दुहूं न्रिपन ते एक न टरा ॥ ਅੰਤ ਕਾਲ ਤਿਨ ਦੁਹੂੰ ਖਪਾਯੋ ॥ अंत काल तिन दुहूं खपायो ॥ ਉਹਿ ਕੌ ਇਹ, ਇਹ ਕੌ ਉਹਿ ਘਾਯੋ ॥੨੭॥ उहि कौ इह, इह कौ उहि घायो ॥२७॥ ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥ भुजंग छंद ॥ ਜਬੈ ਛੂਹਨੀ ਤੀਸ ਸਾਹਸ੍ਰ ਮਾਰੇ ॥ जबै छूहनी तीस साहस्र मारे ॥ ਦੋਊ ਰਾਵਈ ਰਾਵ ਜੂਝੇ ਕਰਾਰੇ ॥ दोऊ रावई राव जूझे करारे ॥ ਮਚਿਯੋ ਲੋਹ ਗਾਢੌ ਉਠੀ ਅਗਨਿ ਜ੍ਵਾਲਾ ॥ मचियो लोह गाढौ उठी अगनि ज्वाला ॥ ਭਈ ਤੇਜ ਤੌਨੇ ਹੁਤੇ ਏਕ ਬਾਲਾ ॥੨੮॥ भई तेज तौने हुते एक बाला ॥२८॥ ਤਿਸੀ ਕੋਪ ਕੀ ਅਗਨਿ ਤੇ ਬਾਲ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ॥ तिसी कोप की अगनि ते बाल ह्वै कै ॥ ਹਸੀ ਹਾਥ ਮੈ ਸਸਤ੍ਰ ਔ ਅਸਤ੍ਰ ਲੈ ਕੈ ॥ हसी हाथ मै ससत्र औ असत्र लै कै ॥ ਮਹਾ ਰੂਪ ਆਨੂਪ ਤਾ ਕੋ ਬਿਰਾਜੈ ॥ महा रूप आनूप ता को बिराजै ॥ ਲਖੇ ਤੇਜ ਤਾ ਕੋ ਸਸੀ ਸੂਰ ਲਾਜੈ ॥੨੯॥ लखे तेज ता को ससी सूर लाजै ॥२९॥ ਚੌਪਈ ॥ चौपई ॥ ਚਾਰਹੁ ਦਿਸਾ ਫਿਰੀ ਜਬ ਬਾਲਾ ॥ चारहु दिसा फिरी जब बाला ॥ ਜਾਨੋ ਨਾਗ ਰੂਪ ਕੀ ਮਾਲਾ ॥ जानो नाग रूप की माला ॥ ਐਸ ਨ ਕਤਹੂੰ ਪੁਰਖ ਨਿਹਾਰਾ ॥ ऐस न कतहूं पुरख निहारा ॥ ਨਾਥ ਕਰੈ ਜਿਹ ਆਪੁ ਸੁਧਾਰਾ ॥੩੦॥ नाथ करै जिह आपु सुधारा ॥३०॥ ਫਿਰ ਜਿਯ ਮੈ ਇਹ ਭਾਂਤਿ ਬਿਚਾਰੀ ॥ फिर जिय मै इह भांति बिचारी ॥ ਬਰੌ ਜਗਤ ਕੇ ਪਤਿਹਿ ਸੁਧਾਰੀ ॥ बरौ जगत के पतिहि सुधारी ॥ ਤਾ ਤੇ ਕਰੌ ਦੀਨ ਹ੍ਵੈ ਸੇਵਾ ॥ ता ते करौ दीन ह्वै सेवा ॥ ਹੋਇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਾਲਿਕਾ ਦੇਵਾ ॥੩੧॥ होइ प्रसंन कालिका देवा ॥३१॥ ਅਧਿਕ ਸੁਚਿਤ ਹ੍ਵੈ ਕੀਏ ਸੁਮੰਤ੍ਰਾ ॥ अधिक सुचित ह्वै कीए सुमंत्रा ॥ ਭਾਂਤਿ ਭਾਂਤਿ ਤਨ ਲਿਖਿ ਲਿਖਿ ਜੰਤ੍ਰਾ ॥ भांति भांति तन लिखि लिखि जंत्रा ॥ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੀ ਜਗ ਮਾਤ ਭਵਾਨੀ ॥ क्रिपा करी जग मात भवानी ॥ ਇਹ ਬਿਧ ਬਤਿਯਾ ਤਾਹਿ ਬਖਾਨੀ ॥੩੨॥ इह बिध बतिया ताहि बखानी ॥३२॥ ਕਰਿ ਜਿਨਿ ਸੋਕ ਹ੍ਰਿਦੈ ਤੈ ਪੁਤ੍ਰੀ! ॥ करि जिनि सोक ह्रिदै तै पुत्री! ॥ ਨਿਰੰਕਾਰ ਬਰਿ ਹੈ ਤੁਹਿ ਅਤ੍ਰੀ ॥ निरंकार बरि है तुहि अत्री ॥ ਤਾ ਕਾ ਧ੍ਯਾਨ ਆਜੁ ਨਿਸਿ ਧਰਿਯਹੁ ॥ ता का ध्यान आजु निसि धरियहु ॥ ਕਹਿਹੈ ਜੁ ਕਛੁ ਸੋਈ ਤੁਮ ਕਰਿਯਹੁ ॥੩੩॥ कहिहै जु कछु सोई तुम करियहु ॥३३॥ ਜਬ ਅਸ ਬਰ ਤਿਹ ਦਿਯੋ ਭਵਾਨੀ ॥ जब अस बर तिह दियो भवानी ॥ ਪ੍ਰਫੁਲਿਤ ਭਈ ਜਗਤ ਕੀ ਰਾਨੀ ॥ प्रफुलित भई जगत की रानी ॥ ਅਤਿ ਪਵਿਤ੍ਰ ਨਿਸਿ ਹ੍ਵੈ ਛਿਤ ਸੋਈ ॥ अति पवित्र निसि ह्वै छित सोई ॥ ਜਿਹ ਠਾਂ ਔਰ ਨ ਦੂਸਰ ਕੋਈ ॥੩੪॥ जिह ठां और न दूसर कोई ॥३४॥ ਅਰਧ ਰਾਤ੍ਰਿ ਬੀਤਤ ਭੀ ਜਬ ਹੀ ॥ अरध रात्रि बीतत भी जब ही ॥ ਆਗ੍ਯਾ ਭਈ ਨਾਥ ਕੀ ਤਬ ਹੀ ॥ आग्या भई नाथ की तब ही ॥ ਸ੍ਵਾਸ ਬੀਰਜ ਦਾਨਵ ਜਬ ਮਰਿ ਹੈ ॥ स्वास बीरज दानव जब मरि है ॥ ਤਿਹ ਪਾਛੇ ਸੁੰਦਰਿ! ਮੁਹਿ ਬੁਰਿ ਹੈ ॥੩੫॥ तिह पाछे सुंदरि! मुहि बुरि है ॥३५॥ ਇਹ ਬਿਧਿ ਤਿਹ ਆਗ੍ਯਾ ਜਬ ਭਈ ॥ इह बिधि तिह आग्या जब भई ॥ ਦਿਨਮਨਿ ਚੜਿਯੋ ਰੈਨਿ ਮਿਟਿ ਗਈ ॥ दिनमनि चड़ियो रैनि मिटि गई ॥ ਸਾਜੇ ਸਸਤ੍ਰ ਚੰਚਲਾ ਤਬ ਹੀ ॥ साजे ससत्र चंचला तब ही ॥ ਰਨ ਕੌ ਚਲੀ ਸਾਥ ਲੈ ਸਬ ਹੀ ॥੩੬॥ रन कौ चली साथ लै सब ही ॥३६॥ |
|
|
|
|
Dasam Granth |