ਦਸਮ ਗਰੰਥ । दसम ग्रंथ । |
Page 194 ਚਾਂਪ ਧਰੈ ਕਰ ਚਾਰ ਕੁ ਤੀਰ; ਤੁਨੀਰ ਕਸੇ ਦੋਊ ਬੀਰ ਸੁਹਾਏ ॥ चांप धरै कर चार कु तीर; तुनीर कसे दोऊ बीर सुहाए ॥ ਆਵਧ ਰਾਜ ਤ੍ਰੀਯਾ ਜਿਹ ਸੋਭਤ; ਹੋਨ ਬਿਦਾ ਤਿਹ ਤੀਰ ਸਿਧਾਏ ॥ आवध राज त्रीया जिह सोभत; होन बिदा तिह तीर सिधाए ॥ ਪਾਇ ਪਰੇ ਭਰ ਨੈਨ ਰਹੇ; ਭਰ ਮਾਤ ਭਲੀ ਬਿਧ ਕੰਠ ਲਗਾਏ ॥ पाइ परे भर नैन रहे; भर मात भली बिध कंठ लगाए ॥ ਬੋਲੇ ਤੇ ਪੂਤ ! ਨ ਆਵਤ ਧਾਮਿ; ਬੁਲਾਇ ਲਿਉ ਆਪਨ ਤੇ ਕਿਮੁ ਆਏ? ॥੨੫੪॥ बोले ते पूत ! न आवत धामि; बुलाइ लिउ आपन ते किमु आए? ॥२५४॥ ਰਾਮ ਬਾਚ ਮਾਤਾ ਪ੍ਰਤਿ ॥ राम बाच माता प्रति ॥ ਤਾਤ ਦਯੋ ਬਨਬਾਸ ਹਮੈ; ਤੁਮ ਦੇਹ ਰਜਾਇ, ਅਬੈ ਤਹ ਜਾਊ ॥ तात दयो बनबास हमै; तुम देह रजाइ, अबै तह जाऊ ॥ ਕੰਟਕ ਕਾਨ ਬੇਹੜ ਗਾਹਿ; ਤ੍ਰਿਯੋਦਸ ਬਰਖ ਬਿਤੇ ਫਿਰ ਆਊ ॥ कंटक कान बेहड़ गाहि; त्रियोदस बरख बिते फिर आऊ ॥ ਜੀਤ ਰਹੇ ਤੁ ਮਿਲੋ ਫਿਰਿ ਮਾਤ ! ਮਰੇ ਗਏ ਭੂਲਿ ਪਰੀ ਬਖਸਾਊ ॥ जीत रहे तु मिलो फिरि मात ! मरे गए भूलि परी बखसाऊ ॥ ਭੂਪਹ ਕੈ ਅਰਿਣੀ ਬਰ ਤੇ; ਬਸ ਕੇ ਬਲ ਮੋ ਫਿਰਿ ਰਾਜ ਕਮਾਊ ॥੨੫੫॥ भूपह कै अरिणी बर ते; बस के बल मो फिरि राज कमाऊ ॥२५५॥ ਮਾਤਾ ਬਾਚ ਰਾਮ ਸੋਂ ॥ माता बाच राम सों ॥ ਮਨੋਹਰ ਛੰਦ ॥ मनोहर छंद ॥ ਮਾਤ ਸੁਨੀ ਇਹ ਬਾਤ ਜਬੈ; ਤਬ ਰੋਵਤ ਹੀ ਸੁਤ ਕੇ ਉਰ ਲਾਗੀ ॥ मात सुनी इह बात जबै; तब रोवत ही सुत के उर लागी ॥ ਹਾ ਰਘੁਬੀਰ ਸਿਰੋਮਣ ਰਾਮ ! ਚਲੇ ਬਨ ਕਉ, ਮੁਹਿ ਕੱਉ ਕਤ ਤਿਆਗੀ? ॥ हा रघुबीर सिरोमण राम ! चले बन कउ, मुहि कउ कत तिआगी? ॥ ਨੀਰ ਬਿਨਾ ਜਿਮ ਮੀਨ ਦਸਾ; ਤਿਮ ਭੂਖ ਪਿਆਸ ਗਈ ਸਭ ਭਾਗੀ ॥ नीर बिना जिम मीन दसा; तिम भूख पिआस गई सभ भागी ॥ ਝੂਮ ਝਰਾਕ ਝਰੀ ਝਟ ਬਾਲ; ਬਿਸਾਲ ਦਵਾ ਉਨ ਕੀ ਉਰ ਲਾਗੀ ॥੨੫੬॥ झूम झराक झरी झट बाल; बिसाल दवा उन की उर लागी ॥२५६॥ ਜੀਵਤ ਪੂਤ ! ਤਵਾਨਨ ਪੇਖ; ਸੀਆ ! ਤੁਮਰੀ ਦੁਤ ਦੇਖ ਅਘਾਤੀ ॥ जीवत पूत ! तवानन पेख; सीआ ! तुमरी दुत देख अघाती ॥ ਚੀਨ ਸੁਮਿਤ੍ਰਜ ਕੀ ਛਬ ਕੋ; ਸਭ ਸੋਕ ਬਿਸਾਰ ਹੀਏ ਹਰਖਾਤੀ ॥ चीन सुमित्रज की छब को; सभ सोक बिसार हीए हरखाती ॥ ਕੇਕਈ ਆਦਿਕ ਸਉਤਨ ਕੱਉ ਲਖਿ; ਭਉਹ ਚੜਾਇ ਸਦਾ ਗਰਬਾਤੀ ॥ केकई आदिक सउतन कउ लखि; भउह चड़ाइ सदा गरबाती ॥ ਤਾਕਹੁ ਤਾਤ ! ਅਨਾਥ ਜਿਉ ਆਜ; ਚਲੇ ਬਨ ਕੋ ਤਜਿ ਕੈ ਬਿਲਲਾਤੀ ॥੨੫੭॥ ताकहु तात ! अनाथ जिउ आज; चले बन को तजि कै बिललाती ॥२५७॥ ਹੋਰ ਰਹੇ ਜਨ ਕੋਰ ਕਈ ਮਿਲਿ; ਜੋਰ ਰਹੇ ਕਰ, ਏਕ ਨ ਮਾਨੀ ॥ होर रहे जन कोर कई मिलि; जोर रहे कर, एक न मानी ॥ ਲੱਛਨ ਮਾਤ ਕੇ ਧਾਮ ਬਿਦਾ ਕਹੁ; ਜਾਤ ਭਏ ਜੀਅ ਮੋ ਇਹ ਠਾਨੀ ॥ लच्छन मात के धाम बिदा कहु; जात भए जीअ मो इह ठानी ॥ ਸੋ ਸੁਨਿ ਬਾਤ ਪਪਾਤ ਧਰਾ ਪਰ; ਘਾਤ ਭਲੀ ਇਹ ਬਾਤ ਬਖਾਨੀ ॥ सो सुनि बात पपात धरा पर; घात भली इह बात बखानी ॥ ਜਾਨੁਕ ਸੇਲ ਸੁਮਾਰ ਲਗੇ; ਛਿਤ ਸੋਵਤ ਸੂਰ ਵਡੇ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥੨੫੮॥ जानुक सेल सुमार लगे; छित सोवत सूर वडे अभिमानी ॥२५८॥ ਕਉਨ ਕੁਜਾਤ ਕੁਕਾਜ ਕੀਯੋ? ਜਿਨ ਰਾਘਵ ਕੋ ਇਹ ਭਾਂਤ ਬਖਾਨਯੋ ॥ कउन कुजात कुकाज कीयो? जिन राघव को इह भांत बखानयो ॥ ਲੋਕ ਅਲੋਕ ਗਵਾਇ ਦੁਰਾਨਨ; ਭੂਪ ਸੰਘਾਰ ਤਹਾਂ ਸੁਖ ਮਾਨਯੋ ॥ लोक अलोक गवाइ दुरानन; भूप संघार तहां सुख मानयो ॥ ਭਰਮ ਗਯੋ ਉਡ, ਕਰਮ ਕਰਯੋ ਘਟ; ਧਰਮ ਕੋ ਤਿਆਗਿ, ਅਧਰਮ ਪ੍ਰਮਾਨਯੋ ॥ भरम गयो उड, करम करयो घट; धरम को तिआगि, अधरम प्रमानयो ॥ ਨਾਕ ਕਟੀ ਨਿਰਲਾਜ ਨਿਸਾਚਰ; ਨਾਹ ਨਿਪਾਤਤ ਨੇਹੁ ਨ ਮਾਨਯੋ ॥੨੫੯॥ नाक कटी निरलाज निसाचर; नाह निपातत नेहु न मानयो ॥२५९॥ ਸੁਮਿਤ੍ਰਾ ਬਾਚ ॥ सुमित्रा बाच ॥ ਦਾਸ ਕੋ ਭਾਵ ਧਰੇ ਰਹੀਯੋ ਸੁਤ ! ਮਾਤ ਸਰੂਪ ਸੀਆ ਪਹਿਚਾਨੋ ॥ दास को भाव धरे रहीयो सुत ! मात सरूप सीआ पहिचानो ॥ ਤਾਤ ਕੀ ਤੁੱਲਿ ਸੀਆਪਤਿ ਕੱਉ; ਕਰਿ ਕੈ ਇਹ ਬਾਤ ਸਹੀ ਕਰਿ ਮਾਨੋ ॥ तात की तुलि सीआपति कउ; करि कै इह बात सही करि मानो ॥ ਜੇਤਕ ਕਾਨਨ ਕੇ ਦੁਖ ਹੈ; ਸਭ ਸੋ ਸੁਖ ਕੈ ਤਨ ਪੈ ਅਨਮਾਨੋ ॥ जेतक कानन के दुख है; सभ सो सुख कै तन पै अनमानो ॥ ਰਾਮ ਕੇ ਪਾਇ ਗਹੇ ਰਹੀਯੋ; ਬਨ ਕੈ ਘਰ ਕੋ, ਘਰ ਕੈ ਬਨੁ ਜਾਨੋ ॥੨੬੦॥ राम के पाइ गहे रहीयो; बन कै घर को, घर कै बनु जानो ॥२६०॥ |
Dasam Granth |